نوشیدنی های ورزشی

در چند دهه گذشته، صنعت نوشیدنی‌های ورزشی به طرز فوق‌العاده‌ای گسترش یافته است. در سال 2018، اندازه بازار جهانی نوشیدنی‌های ورزشی به مبلغی شگفت‌انگیز 22.7 میلیارد دلار ارزیابی شد و پیش‌بینی می‌شود که تا سال 2026 به بیش از 30 میلیارد دلار برسد. بازار هدف نوشیدنی‌های ورزشی شامل طیف وسیعی از مصرف‌کنندگان از ورزشکاران نخبه تا کودکان است.

پس از تأسیس اینکه صنعت نوشیدنی‌های ورزشی به دور از وابستگی به ورزشکاران سطح بالا است، منطقی است که بگوییم اولویت اصلی نوشیدنی‌های ورزشی می‌تواند بیشتر بر طعم و تصویر آنها متمرکز باشد تا بر عملکرد و کارایی.
هدف اولیه هر نوشیدنی ورزشی ساده است: جلوگیری از کم‌آبی بدن. کم‌آبی خفیف که نشان‌دهنده کاهش ۲٪ وزن بدن است می‌تواند تأثیرات منفی بر عملکرد ورزشی داشته باشد. کم‌آبی دمای مرکزی بدن را بالاتر از حد طبیعی افزایش داده و منجر به خستگی، کاهش قدرت، استقامت، دقت و انگیزه می‌شود.

تأمین انرژی

از دهه ۱۹۸۰، تحقیقات نشان داده است که کربوهیدرات تأثیرات مثبت بر رویدادهای ورزشی استقامتی دارد (Jeukendrup, 2011). مزایای مصرف کربوهیدرات‌ها در طول ورزش استقامتی فراوان است. برخی از این مزایا شامل جلوگیری از کاهش قند خون و حفظ سطوح گلوکز خون و جلوگیری از تخلیه گلیکوژن است (Jeukendrup, 2011). گلیکوژن شکل ذخیره شده گلوکز در عضلات و کبد است و انتخاب ترجیحی بدن برای انرژی در طول ورزش با شدت بالا است (Bean, 2017). مصرف منظم کربوهیدرات‌ها در طول ورزش استقامتی نیز به حفظ سطوح اکسیداسیون کربوهیدرات کمک می‌کند (Jeukendrup, 2011). بنابراین، مصرف کربوهیدرات‌ها انرژی بیشتری فراهم می‌کند و به بدن اجازه می‌دهد با شدت بیشتر و برای مدت طولانی‌تری ورزش کند و ذخایر انرژی را حفظ کند.
همانطور که بیان شد، مزیت کربوهیدرات‌ها در طول ورزش برای موفقیت نوشیدنی‌های ورزشی حیاتی است. نوشیدنی‌های ورزشی می‌توانند بر اساس مقدار کربوهیدرات به صورت هیپوتونیک، ایزوتونیک و هایپرتونیک طبقه‌بندی شوند.
یک نوشیدنی هیپوتونیک معمولاً کمتر از ۴٪ کربوهیدرات یا کمتر از ۴ گرم در ۱۰۰ میلی‌لیتر دارد (Bean, 2017). نوشیدنی‌های هیپوتونیک انرژی کافی فراهم نمی‌کنند، اما جایگزین خوشمزه‌تری برای آب هستند و می‌توانند به ورزشکاران در هیدراته شدن قبل از یک جلسه تمرینی کمک کنند (Urdampilleta et al. 2015).
یک نوشیدنی ایزوتونیک معمولاً نوشیدنی ورزشی متوسط است و دارای ۴-۸٪ کربوهیدرات یا ۴ تا ۸ گرم در ۱۰۰ میلی‌لیتر است (Bean, 2017). نوشیدنی‌های ایزوتونیک همان اسمولالیته مایعات بدن را دارند، به این معنی که حاوی درصد مشابهی از ذرات کربوهیدرات و الکترولیت‌های بدن هستند، و تعادل ایده‌آلی از تأمین انرژی و هیدراته کردن فراهم می‌کنند و سریع‌تر از آب هستند (Bean, 2017). نوشیدنی‌های ایزوتونیک بهترین گزینه برای جایگزینی مایعات از دست رفته و تأمین انرژی مصرف شده در طول ورزش بیش از ۱ ساعت هستند و سطوح الکترولیت را افزایش می‌دهند (Urdampilleta et al. 2015).
نوشیدنی‌های هایپرتونیک دارای کربوهیدرات حدود ۱۰٪ و بالاتر هستند و معمولاً نوشیدنی‌های “نرم” استاندارد هستند. با وجود داشتن غلظت بیشتری از کربوهیدرات‌ها نسبت به نوشیدنی‌های ایزوتونیک، جذب آنها طولانی‌تر است زیرا نرخ اسمولالیته بالاتری دارند و برای عملکرد ورزشی ایده‌آل نیستند (Bean, 2017). نوشیدنی‌های هایپرتونیک ممکن است به تأمین انرژی پس از یک فعالیت طولانی مدت کمک کنند نه در طول ورزش (Urdampilleta et al. 2015).

تعادل

یکی از مشکلات احتمالی فقط مصرف آب در طول ورزش طولانی مدت یا ورزش در محیط گرم هیپوناترمی است. الکترولیت‌ها از طریق عرق از دست می‌روند که سدیم کلرید و پتاسیم به میزان کمتری رایج‌ترین آنها هستند (Kilding et al. 2009).

ورزشکارانی که با شدت بالا یا مدت طولانی ورزش می‌کنند و فقط با آب هیدراته می‌شوند، می‌توانند سطح سدیم خون خود را به سطح خطرناکی پایین بیاورند (Haff & Triplett, 2015). این هیپوناترمی است و می‌توان آن را با داشتن سطح سدیم خون کمتر از 130 mmol/L اندازه‌گیری کرد (Haff & Triplett, 2015). علائم کم‌آبی و هیپوناترمی بسیار مشابه هستند، از جمله تهوع، گرفتگی عضلات، سردرد و گیجی (Almond et al. 2005). بنابراین، یک ورزشکار ممکن است به اشتباه فکر کند که دچار کم‌آبی شده و به نوشیدن آب بیشتر ادامه دهد که باعث کاهش بیشتر سطح سدیم خون می‌شود. اگر سطح سدیم خون به کمتر از 120 mmol/L برسد، می‌تواند باعث تشنج و خطر مرگ بالقوه شود (Almond et al. 2005). برای جلوگیری از هیپوناترمی، مصرف مایعات ورزشکاران نباید از میزان تعریق بیشتر باشد و باید سدیم در طول ورزش مصرف شود، ایده‌آل‌ترین روش از طریق نوشیدنی ورزشی است.

اگرچه نوشیدنی‌های ورزشی ممکن است برای ورزشکاران جوانی که فعالیت شدید انجام می‌دهند مناسب باشند، به نظر می‌رسد استفاده از آنها برای کودکان عادی که به فعالیت بدنی یا بازی‌های روزانه می‌پردازند، ضروری نیست (Pound & Blair, 2017). اصلی‌ترین اثر جانبی مرتبط با نوشیدنی‌های ورزشی، تأثیر آن‌ها بر سلامت دندان‌ها است.

فرسایش دندان، حل شدن مواد معدنی دندان توسط منابع خارجی است که در مقابل پوسیدگی دندان که توسط منابع داخلی مانند پلاک و باکتری‌ها ایجاد می‌شود، قرار دارد (Kaye, 2017). فرسایش با نرم شدن اولیه سطح مینای دندان شروع می‌شود و در نهایت منجر به از دست رفتن دائمی حجم دندان و نازک شدن سطح دندان می‌شود (Arnauteanu et. al. 2015). فرسایش زمانی رخ می‌دهد که محلول اطراف مینای دندان دارای pH کمتر از 5.5 باشد (Kaye, 2017). اکثر نوشیدنی‌های ورزشی دارای pH بین 2.5 تا 4.5 هستند (Jena et al. 2019).

یک مطالعه روی 795 شرکت‌کننده انجام شد و نتایج نگران‌کننده‌ای پیدا کرد. فرسایش دندان در 26٪ از افرادی که به عنوان “مصرف‌کننده کم” با مصرف روزانه کمتر از 250 میلی‌لیتر نوشیدنی ورزشی در نظر گرفته شدند، مشاهده شد و 77٪ از افرادی که بیش از 750 میلی‌لیتر در روز مصرف می‌کردند، تحت تأثیر فرسایش دندان قرار گرفتند (Sovik et al. 2015). این یک نگرانی جدی است، با توجه به اینکه برای ورزشکاران غیرمعمول نیست که بیش از 750 میلی‌لیتر نوشیدنی ورزشی در روز مصرف کنند، به ویژه در طول جلسات تمرینی شدید یا رویدادها (Sovik et al. 2015).

در نتیجه، نوشیدنی‌های ورزشی می‌توانند برای ورزشکاران مفید باشند، زمانی که به درستی و در زمان مناسب استفاده شوند. این نوشیدنی‌ها به ویژه برای فعالیت‌های طولانی مدت (بیش از 1 ساعت) و در شرایط آب و هوایی گرم یا مرطوب مناسب‌تر هستند.

شواهد نشان می‌دهد که این نوشیدنی‌ها می‌توانند به همان اندازه که آب در جایگزینی مایعات از دست رفته و جلوگیری از کم‌آبی مؤثر هستند، کارایی داشته باشند. آن‌ها با جایگزینی ذخایر گلیکوژن مصرف شده، انرژی فراهم می‌کنند و زمان خستگی ورزشکار را افزایش می‌دهند. همچنین، این نوشیدنی‌ها اطمینان می‌دهند که تعادل الکترولیت به خطر نیفتاده و از شرایط خطرناکی مانند هیپوناترمی جلوگیری می‌کنند.